Guimarães - Geboortestad van Portugal
Aqui nasceu Portugal - Hier is Portugal ontstaan !
En dan heb ik het natuurlijk over Guimarães.
Als je Guimarães binnenkomt zie je in grote letters op de oude stadsmuur de tekst
Aqui nasceu Portugal
Wat betekent : Hier is Portugal geboren.
In de loop der jaren is Guimarães uitgegroeid tot een redelijk grote stad.
Sinds 2001 is Guimarães toegevoegd aan de beroemde werelderfgoedlijst UNESCO.
En in 2012 werd Guimarães Culturele hoofdstad van Europa.
Maar zoals je de prachtige stad nu aantreft, zo is het natuurlijk niet altijd geweest
Ik neem je mee in een klein stukje Portugese geschiedenis.
Voordat Guimarães een stad was, was het dorp en daarvoor een gehucht.
Het ontstaan van Portugal is hier in het noorden van het land begonnen.
Op het platteland rond een klein klooster ergens in het veld en destijds niet ver van zee.
Lang voordat Guimarães op de kaart verscheen woonden hier de Kelten.
Krijgers uit Noord-Europa met lang blond haar, en blauwe ogen.
Ze woonden met zijn allen op de top van de bergen en heuvels, in ronde huizen, gemaakt van steen en stro.
Deze Keltische nederzetting, één van de best bewaarde nederzettingen van het Iberisch schiereiland.
Hier is duidelijk het begin van de stad te zien.
De straten, de stadmuren, met daarbinnen de cirkelvormige en rechthoekige huizen.
Het Citânia de Briteiros, ca. 15 kilometer van Guimarães is nog steeds te bezoeken.
Terug naar Vimaranes, of zoals we de stad tegenwoordig noemen: Guimarães.
Na de Kelten kwamen de Romeinen.
We zijn dan beland zo rond de 4e eeuw.
De Romeinen bouwden bruggen en wegen, en zij introduceerden de wijn en hun taal, Latijn.
Een tijdje later, dan zitten we ongeveer in de 10e eeuw, was gravin Mumadona Dias verantwoordelijk voor het kleine klooster, waarover ik je in het begin verteld heb.
Zij was de weduwe van een graaf, en had veel landerijen.
Mumadona Dias was een rijke en machtige vrouw.
De bewoners van het klooster, de broeders en nonnen, werden in die tijd aangevallen door Normandische piraten en de Moren.
Om de bewoners van het klooster te verdedigen liet de gravin Mumadona Dias een kasteel bouwen.
Geen sprookjeskasteel, nee een echt stoere mannen kasteel.
Het kasteel van Guimarães werd op de hoogste heuvel gebouwd, ‘Monte Latito’.
Dit is het bekende kasteel van Guimaraes, wat zeker een bezoek waard is.
De smalle straatjes van Guimarães
Guimarães lag, en ligt nog steeds op de weg naar Santiago de Compostela.
Veel vermoeide pelgrims en reizigers gingen naar het klooster voor eten en een slaapplek.
Dat was gewoon onder een afdak, waar ze op stro op de vloer sliepen.
De eerste en oudste straat in Guimarães werd geboren: Rua de Santa Maria.
In de buurt vond de markt plaats.
En er ontstonden nieuwe straten en pleinen.
Veel inwoners van Guimarães waren ambachtslieden.
Dat vind je nog steeds terug in veel straatnamen.
Zoals Rua dos Ferreiros - straat van de smeden
Of de Rua da Sapateira - straat van de schoenmaker.
Tijdens je wandeling door Guimarães zul je zo nog diverse voorbeelden tegenkomen.
Voor de slachthuizen en smederijen werd een plek gezocht wat het minste overlast van stank of brandgevaar bracht.
Op de markt mochten de mooiste en meest verse producten alleen aan de adel of de kerk verkocht worden.
Daarna kon de rest van bevolking hun boodschappen doen.
De huizen waren vaak van hout met stro of rieten daken.
Later bouwde men de onderverdieping in steen en de rest van hout.
Dit waren de huizen voor de rijke heren en kooplieden met prachtige gevels.
Op de Rua Egas Moniz 115 vind je Casa da Rua Nova.
Het is gerenoveerd in de 17e en 19e eeuw maar geeft een mooi voorbeeld van de bouwstijl destijds.
De grens Portugal - Spanje
De Spanjaarden hebben altijd gehoopt dit stuk land in te nemen.
Maar tot op de dag van vandaag is dat niet gelukt.
Daarmee is de grens tussen Spanje en Portugal ook een van de oudste originele grenzen van Europa.
Dit komt ook omdat de grenzen bepaald worden op natuurlijke wijze, door de scheiding van rivier of bergketens.
Zo in het noorden de hiervoor genoemde rio Minho. En de bergen van Peneda de Geres, en Montesinho.
In het oosten door de rivieren de Douro, de Taag en de Guadiana.
En bergketens als Serra de Malcata en Serra de São Mamede
Over koningen gesproken - Ooit heeft Portugal een koningshuis gehad.
In 1095, toen Portugal nog niet bestond, werd besloten dat graaf D. Henrique, de vader van de toekomstige eerste Portugese koning, het land ging ten zuiden van de rivier de Minho ging regeren.
In 1109 wordt de eerste koning van Portugal geboren.
Afonso Henrique. Ook wel bekend als Alfonso de veroveraar.
De koning had geen makkelijk leven.
Hij werd geboren met een probleem aan zijn been, wat in de tijd van de veldslagen het er helemaal niet makkelijk op maakte.
Afonso vertrekt uit Guimarães om opgevoed te worden door Egas Moniz.
De jonge koning moet heel wat veldslagen overwinnen om Portugal uit handen te houden van Spanje.
Heb je het Portugese 1 euro muntstuk wel eens goed bekeken
Het lukt Koning Afonso om 7 kastelen te veroveren en 5 koningen te verslaan.
Kijk maar eens op de Portugese 1 euro munt.
Daar vind je 7 kastelen terug, en 5 wapens die staan voor de verslagen koningen.
In de loop der jaren wordt verder zuidwaarts getrokken om ook de Arabieren te verjagen tot ver in de Alentejo.
In 1249 wordt de Algarve veroverd, en is het land ontstaan zoals het nu nog steeds is.
Lissabon wordt de hoofdstad van het koninkrijk.
Guimarães en de ontdekkingen
Rond deze tijd veranderen er nogal wat dingen rondom Guimarães.
Zo geeft koning D. Jõao I opdracht om een deel van de stadsmuur af te breken.
En wordt Guimarães verdeeld in een bovendeel (het kasteel) en een benedendeel (het klooster).
En dan in 1422 gebeurt er iets belangrijks voor de groei van de stad.
Er vindt een bruiloft plaats, en daarmee is de bouw van het paleis een feit !
D. Afonso, graaf van Barcelos, en later hertog van Bragança geeft opdracht een mooie en veilige plek te zoeken.
Ver van het vuile en ziektegevoelige lager gelegen stadsdeel koos hij voor zijn 2e vrouw Dona Constança, een veilige plek op de hoge grond vlakbij het kasteel.
En zo ontstond Paço dos Duques de Bragança.
Het gebied trok meer adellijke families aan.
Al wandelend door de straatjes van weleer ontdek je de geschiedenis van Guimarães
Loop door de straatjes en je ontdekt de nu nog bestaande oude herenhuizen met wapenschilden.
Helaas geven de erfgenamen van D. Afonso de voorkeur aan een ander paleis zuidelijker in de Alentejo in Vila Viçosa.
Dona Constança erft uiteindelijk het paleis in Guimarães.
Zij maakt er een ziekenhuis en armenhuis van.
Inmiddels groeit de bevolking. Nieuwe landen worden ontdekt.
Mais doet zijn intrede in Minho regio.
Je denkt misschien wat is daar nu zo belangrijk aan…. maar
De landbouw bloeit op. Er is meer voedsel en dus minder ziektes.
Er komt welvaart voor de inwoners.
Guimarães in de 16e -17e eeuw
In de 16e eeuw is de grootste verandering de bouw van een nieuw klooster, midden in de oudste straat van Guimarães, Rua de Santa Maria.
Het klooster van Santa Clara heeft een grote rol gespeeld.
Waar wij nu nog steeds plezier van hebben.
De nonnen, meestal dochters van “goede families” wijden hun tijd namelijk meer aan het maken van allerlei lekkernijen die je nog steeds kunt proeven!
De zogeheten Doces do Convento de Santa Clara de Guimarães
Na de fantastische tijd van diverse ontdekkingen breken er onzekere tijden aan voor Portugal.
Uiteindelijk wordt de onafhankelijkheid overwonnen en D.João IV bestijgt de troon.
Een nieuwe dynastie is geboren, de Bragança’s.
Herinner je je de afstammelingen van D. Afonso nog, die het paleis in Guimarães bouwden?
Dat deze afstammelingen vervolgens naar het zuiden trokken en het paleis nalieten aan D. Constança ?
Deze D. Afonso, de onwettige zoon van D. João I, zorgt voor de nieuwe koning D. João IV, welke de vierde en laatste dynastie zal zijn.
Onzekere tijden voor Portugal en Guimarães
De sporen van deze onzekere tijden zijn nog steeds terug te vinden in de stad.
De katholieke kerk gaat de tegenaanval van de Lutherse hervorming in met het Concilio van Trento.
Er worden nieuwe imposante kerken en kloosters gebouwd, om de mensen trouw te laten blijven aan het geloof.
Een mooi voorbeeld hiervan is de gotische São Francisco kerk. In de 15e eeuw volledig gerenoveerd.
Dit soort kerken hebben vaak prachtige tegeltableaus die het leven vertellen van de heiligen.
Prachtige altaren in verguld houtsnijwerk bedekt met fijn bladgoud.
Figuren, zuilen druiventrossen, en altaren met trappen.
Deze stijl wordt ook wel nationaal barok genoemd.
In deze tijd telt Guimarães ongeveer 8000 inwoners.
Guimarães groeit
Er wordt steeds meer buiten de stadsmuren gebouwd.
Een voorbeeld hiervan is het Palacio Vila Flor, van familie Carvalhos
In de tuin, die je zeker niet mag missen, vind je een barokke fontein en granieten beelden van de eerste koningen van Portugal.
Steeds meer adellijke families bouwen hun landhuizen met vele ramen en wapenschilden.
Een mooi voorbeeld is het huis Lobo Machado, te vinden in het huidige Rua da Rainha D. Maria II. (voorheen Rua da sapateira)
Zoek de wolf …. of een soort bijl.
Bij ingang van één van de belangrijkste poorten van de stad, waar nu Largo do Toural is, vond in de 17e eeuw de belangrijkste veemarkt van heel Noord Portugal plaats.
De boeren toonden trots hun ossen koeien en paarden.
Er was veel rivaliteit tussen de boeren en de adel.
Na de franse revolutie in 1807 zijn er weer veel veranderingen, maar Guimarães blijft doorgroeien.
In 1848 zal een groot deel van de stadsmuur worden gesloopt en worden deze stenen hergebruikt om nieuwe huizen te bouwen.
De trein arriveert in Guimarães maar stopt niet.
Hij gaat door naar Braga, de eeuwige rivaal van Guimarães.
Er volgen protesten. …. tot er een groot feest gegeven wordt.
Dan is ook het treinstation in Guimarães een feit.
De stad ontwikkelt zich verder
De ontwikkeling van de stad gaat in een sneltreinvaart.
Waren de inkomstenbronnen in de middeleeuwen nog smeden en leer.
In de loop van de 20e eeuw ontwikkelen zich het goudsmeden, metaalbewerking, gieterijen en nog steeds een hele belangrijke industrie in Guimarães….Het textiel.
De vraag naar kennis wordt steeds groter.
De eerste musea verschijnen, zoals het Archeologisch Museum.
In 1889 werd Abel Salazar geboren in Guimarães.
Als arts, schilder, schrijver, en onderzoeker heeft hij met zijn studies een grote ontwikkeling gebracht op het gebied van microscopische biologie.
Zo kwam er in 1903 openbare verlichting in de stad, en in 1920 telefoon.
Het onstaan van Republiek Portugal
Op 5 oktober 1910 wordt Portugal een republiek.
Dit ging allemaal niet zonder slag of stoot. Het waren vreselijke jaren.
Maar met trots zeggen de Portugezen “Eu sou português”. Ik ben Portugees.
Trots op wat hun anders maakt dan andere Europeanen.
Manier van leven, hun muziek, hun eten, hun geschiedenis.
Van noord tot zuid worden veel monumenten, kathedralen en paleizen gerestaureerd.
Ook het Paço dos Duques, het paleis van Guimarães.
Tenslotte is Portugal hier geboren ! En daar zijn Portugezen trots op.
Na al deze geschiedenis ga je Guimarães natuurlijk bezoeken, en zul je zien dat je stad op een heel andere manier beleeft.
Nieuwsgierig geworden naar mijn volgende blog wat er zo al te zien is in Guimarães?
ontdek hier meer !
Veel plezier
